در دوران نوجوانی والدین با بعد جدیدی از شخصیت و رفتار فرزندانشان روبرو میشوند و بسیاری از آنها با دیدن این تغییرات رفتاری همراه با لجبازی، متعجب شده و گاهی موضعگیری میکنند. در این زمان اگر افراد بعنوان والدین نوجوان، از اتفاقاتی که در حال وقوع است و نحوه درست رفتار با فرزندشان مطلع باشند، به صورت مناسبتری برخورد مینمایند که باعث میشود، هم آرامش جو خانه حفظ شود و هم رابطه مؤثری داشته باشند. اصولی را که در سبک رفتاریتان به عنوان والدین باید رعایت کنید را، در جواب سؤال مینای عزیز و همه دوستانی که فرزندان نوجوان دارند

بیان میکنم.
از او سؤال کنید ولی قضاوت نکنید
اگر میخواهید سر حرف را با فرزند نوجوان خود باز کنید و در مورد یکی از رفتارهای خاص او صحبت کنید، یک نکته مهم را به خاطر بسپارید: «احترام گذاشتن به شخصیت نوجوان اولین قدم برای نتیجه دادن این بحث است.» همیشه فرض را بر این بگذارید که فرزند شما دلیلی منطقی برای انجام کارهای خود داشته است. وقتی والدین یاد بگیرند برای توصیف رفتارهای نوجوانان واژههای «غلط» و «احمقانه» را به کار نبرند، فرزندان هم راحتتر با پدر و مادر خود درد دل خواهند کرد. «پرنتلین پلوس» یکی از موسسات معروف در زمینه روانشناسی نوجوانان در آمریکاست. متخصصان این موسسه به والدین پیشنهاد میکنند: “طوری رفتار نکنید که انگار شما همه بایدها و نبایدها را میدانید. برای اینکه فرزندتان اجازه مداخله در مشکلات شخصیاش را به شما بدهد، بهتر است به او بفهمانید نگران او هستید. مثلا بگویید که امروز مثل همیشه نیستی، نمیدانم چه موضوعی پیش آمده اما برای هر نوع کمکی میتوانی روی من حساب کنی”
اگر فهمیدید که او سیگار یا مخدر مصرف میکند…روانشناسان معتقدند بهتر است اولین برخورد پدر و مادر با نوجوان سیگاری خود خیلی تند نباشد. والدین باید خیلی آرام اما با صراحت کامل در مورد سوءمصرف مواد، نوشیدن مشروبات الکلی یا سیگار کشیدن، با فرزند خود صحبت کنند. نوجوان باید بفهمد که مصرف این مواد ریشه در مشکلات شخصیتی دارد و علامت بزرگ شدن یا مهم بودن نیست. حتی پدر و مادرهایی که خودشان سیگار میکشند میتوانند با صداقت کامل در مورد این قضیه با فرزند خود صحبت کنند. آنها باید جنبههای مثبت و منفی مصرف چنین موادی را برای نوجوان خود توضیح بدهند. اگر چنین والدینی با فرزند خود صادق نباشند و فقط به او بگویند این کار را نکن، مسلما فرزند نوجوان آنها با خود فکر میکند پدر یا مادرش اصلا حق اظهارنظر در این مورد را ندارد.
برای جرّ و بحث با او دنبال بهانه نگردیداگر از صبح تا شب سر هر موضوع کوچک و بزرگی بحث و غرغر کنید، پس از مدتی فرزند شما فقط صدای شما را میشنود اما به هیچ یک از حرفهای شما گوش نمیدهد. بهتر است از بحث کردن در مورد مسایلی مانند نحوه لباس پوشیدن یا چیزهایی مشابه آن خودداری کنید. در واقع باید جا را برای موضوعهای مهمتری مثل سیگار یا روابط صحیح با جنس مخالف باز بگذارید.

با عصبانیت او مقابله به مثل نکنید
نوجوانان اغلب عصبانیت خود را بر سر نزدیکترین فرد خانواده خالی میکنند. دلیل این امر تنفر آنها از این فرد نیست بلکه به گفته روانشناسان نوجوانان وقتی خیلی سردرگم و عصبی میشوند احساسات خود را در مقابل کسی بروز میدهند که بیشترین اعتماد را به او دارند. در واقع وقتی فرزند نوجوانتان به شما میگوید: «از تو متنفرم» معنای دیگری در پس این حرف نهفته است. او در این لحظه، غمگین، عصبانی و سردرگم شده اما هیچ راهی برای ابراز هیجانات خود پیدا نکرده است.
بحث را با پرسشهای منظوردار شروع نکنید
گاهی نوجوانان به بعضی سوالها جواب سربالا میدهند. مثلا نوجوانی را تصور کنید که مبتلا به بیماری بیاشتهایی عصبی است. وقتی والدین او میپرسند: «امروز ناهار چه خوردهای؟» یا مثلا میگویند: «میخواهی با این کارها خودت را مریض کنی؟»، مطمئنا نوجوان یا به شکلی عصبی و پرخاشگر با آنها برخورد میکند یا جواب دروغ به آنها میدهد. اگر میخواهید بحثی منطقی و نتیجهدار داشته باشید، صحبت خود را با سوالهایی کلی شروع کنید تا بحث کمکم پا بگیرد. مثلا بگویید: «چه خبر؟، روزت را چطور گذراندی؟» همین سوالهای ساده باعث میشود فرزند شما کمکم شروع به حرف زدن کند و خیلی از مسایل خود را با شما درمیان بگذارد.
تصمیم را به عهده خودش بگذارید
ضربالمثل معروف ماهی و ماهیگیری را به خاطر دارید؟ بهتر است به جای اینکه سعی کنید ماهیای را که خود صید کردهاید به زور به فرزندتان بدهید، ماهیگیری را به او بیاموزید. هنگام مواجهه با مشکلات کافی است استعدادها و تواناییهای فرزند خود را به او یادآوری کنید. در ضمن به او بگویید که در هر شرایطی پشتیبان و یاور او خواهید بود.
مشاور روانشناسی: مریم ناهیدی